వినాయక చవితి… ఈ పేరు వినగానే మనసులో ఒక భక్తి భావం, పండుగ సందడి మెదలుతాయి. ఏటా భాద్రపద శుద్ధ చవితి నాడు జరుపుకునే ఈ పండుగ యావత్ భారతదేశంలో ఎంతో ఉత్సాహంగా, భక్తిశ్రద్ధలతో జరుపుకుంటారు. వినాయకుడు కేవలం ఒక దేవుడు మాత్రమే కాదు, మన జీవితాల్లోని ప్రతి కష్టాన్ని, ఆపదను తొలగించి, విజయాలను ప్రసాదించే ఆరాధ్య దైవం.
వినాయకుడి పుట్టుక మరియు ప్రథమ పూజ
వినాయకుడి పుట్టుక ఒక అద్భుతమైన కథ. ఒకసారి పార్వతీదేవి తన స్నానం కోసం నలుగు పిండితో ఒక బాలుడి రూపాన్ని సృష్టించి, అతడికి ప్రాణం పోసింది. తన అనుమతి లేకుండా ఎవరినీ లోపలికి రానివ్వవద్దని ఆజ్ఞాపించింది. ఆ సమయంలో శివుడు లోపలికి రాబోగా, ఆ బాలుడు అడ్డుకున్నాడు. దీంతో ఆగ్రహించిన శివుడు ఆ బాలుడి తలను ఖండించాడు. ఈ విషయం తెలిసిన పార్వతీదేవి దుఃఖించి, విశ్వాన్ని స్తంభింపజేసింది. పార్వతీదేవిని శాంతింపజేయడానికి, శివుడు దేవతలతో ఉత్తరం వైపు తలపెట్టిన ఏనుగు శిరస్సును తీసుకొచ్చి ఆ బాలుడికి అమర్చాడు. ఆ విధంగా పునరుజ్జీవితుడైన ఆ బాలుడే గజాననుడు లేదా వినాయకుడు. అప్పటి నుండి, ఏ కార్యాన్ని ప్రారంభించినా, మొదటి పూజ వినాయకుడికే జరగాలని దేవతలు నిర్ణయించారు. అందుకే ఏ శుభకార్యం మొదలుపెట్టినా, “ఓం గం గణపతయే నమః” అంటూ వినాయకుని నామస్మరణతో ప్రారంభిస్తాం.
పండుగ ప్రాముఖ్యత మరియు సంప్రదాయాలు
వినాయక చవితి రోజున గృహాలు, వీధులు గణపతి విగ్రహాలతో శోభాయమానమవుతాయి. మట్టి గణపతిని పూజించడం మన సంప్రదాయంలో ఒక ముఖ్యమైన భాగం. ఇది పర్యావరణ పరిరక్షణకు కూడా తోడ్పడుతుంది. ఇంట్లో, దేవాలయాల్లో విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించి, 21 రకాల పత్రాలతో పూజిస్తారు. గణపతికి ఇష్టమైన లడ్డూలు, ఉండ్రాళ్ళు, కుడుములు, వడపప్పు, పానకం వంటి నైవేద్యాలను సమర్పిస్తారు. పూజ తర్వాత, కుటుంబ సభ్యులందరూ కలిసి బొజ్జ గణపయ్య కథను చదువుతారు. చందమామను చూడకూడదన్న నియమం కూడా ఈ పండుగలో ఒక భాగం, ఒక పురాణ కథ ఆధారంగా ఈ నియమం ఏర్పడింది.
తొమ్మిది రోజుల ఉత్సవం: ప్రతి రోజు ఒక పర్వం
వినాయక చవితి ఉత్సవాలు ఒక్క రోజుతో ముగిసిపోవు. చాలా ప్రాంతాల్లో తొమ్మిది రోజుల పాటు ఈ ఉత్సవాలను జరుపుకుంటారు. ప్రతి రోజు ఒక ప్రత్యేకతను కలిగి ఉంటుంది.
- మొదటి రోజు (ప్రతిష్ఠాపన): వినాయకుడి విగ్రహాన్ని ప్రతిష్ఠించి, పూజలను ప్రారంభిస్తారు. తొలి రోజు నుంచే భక్తుల కోలాహలం మొదలవుతుంది.
- రెండవ రోజు (కథా శ్రవణం): ఈ రోజు గణేశుడికి సంబంధించిన కథలను చదువుకోవడం, వినడం ద్వారా జ్ఞానాన్ని పెంపొందించుకుంటారు.
- మూడవ రోజు (ఆరోగ్యం): ఈ రోజు చేసే పూజలు, నైవేద్యాలు ఆరోగ్యాన్ని, శారీరక శక్తిని ప్రసాదిస్తాయని నమ్ముతారు.
- నాల్గవ రోజు (విద్య): విద్యార్థులు ఈ రోజున ప్రత్యేకంగా పూజలు చేసి, జ్ఞానం, జ్ఞాపకశక్తి, ఏకాగ్రతను ప్రసాదించమని వేడుకుంటారు.
- ఐదవ రోజు (ఐశ్వర్యం): ఈ రోజున చేసే పూజల ద్వారా ఐశ్వర్యం, సంపదలు, సుఖ సంతోషాలు లభిస్తాయని నమ్మకం.
- ఆరవ రోజు (విజయం): కష్టాలను అధిగమించి, జీవితంలో విజయం సాధించడానికి ఈ రోజున ప్రత్యేక పూజలు చేస్తారు.
- ఏడవ రోజు (ప్రశాంతత): మనసు ప్రశాంతంగా ఉండటానికి, మానసిక ఒత్తిడిని దూరం చేయడానికి ఈ రోజున ధ్యానం, పూజలు చేస్తారు.
- ఎనిమిదవ రోజు (భక్తి): భగవంతునిపై భక్తిని మరింత పెంపొందించుకోవడానికి, ఆధ్యాత్మిక మార్గంలో పురోగతి సాధించడానికి ఈ రోజు ఉపయోగపడుతుంది.
- తొమ్మిదవ రోజు (నిమజ్జనం): చివరి రోజున వినాయకుడికి వీడ్కోలు పలికి, సంబరాలతో నిమజ్జనం చేస్తారు. “గణపతి బప్పా మోరియా, అగలే బరస్ జల్దీ ఆ” అంటూ నినదిస్తూ, తమ భక్తిని చాటుకుంటారు.
ఈ తొమ్మిది రోజులు చేసే పూజలు, జపాలు మనకు శారీరక, మానసిక, ఆధ్యాత్మిక శక్తులను ప్రసాదిస్తాయి. రోగాలను నయం చేసి, జ్ఞానాన్ని పెంచి, ఐశ్వర్యాన్ని, విజయాలను కలుగజేస్తాయి.
సమాజంలో ఐక్యత మరియు సాంస్కృతిక విలువలు
వినాయక చవితి పండుగ కేవలం ఆధ్యాత్మికమైనదే కాదు, సామాజిక ఐక్యతకు కూడా ఒక వేదిక. వీధుల్లో ఏర్పాటు చేసే మండపాలు ప్రజలందరినీ ఒకచోట చేర్చుతాయి. కులమతాలకు అతీతంగా అందరూ కలిసి మెలిసి ఉత్సవాల్లో పాల్గొంటారు. ఈ సంబరాలు మన సంస్కృతి, సంప్రదాయాలను భావితరాలకు అందిస్తాయి.
ముగింపు
వినాయక చవితి ఒక పండుగ మాత్రమే కాదు, అది మన ఆత్మను శుద్ధి చేసి, మన జీవితాలకు అర్థం, దిశను చూపే ఒక మార్గం. ఈ పండుగ మనలో భక్తి, ఆనందం, ఐక్యత, ఆధ్యాత్మిక భావాన్ని నింపుతుంది. బొజ్జ గణపయ్య మన జీవితంలోని అన్ని ఆటంకాలను తొలగించి, మనందరినీ ఆశీర్వదించాలని కోరుకుందాం.
వక్రతుండ మహాకాయ సూర్యకోటి సమప్రభ నిర్విఘ్నం కురుమేదేవ సర్వకార్యేషు సర్వదా
